مقررات ملی ساختمان مبحث بیست و دوم مراقبت و نگهداری از ساختمان ها

مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان ((مراقبت و نگهداری از ساختمان‌ها)) به بررسی و شفاف‌سازی فرآیندهای لازم برای حفظ کیفیت، ایمنی و کارایی ساختمان‌ها می‌پردازد. در ادامه، هر یک از بخش‌های این مبحث را به تفصیل توضیح می‌دهیم:

1. کلیات

در این بخش، مفهوم نگهداری و مراقبت از ساختمان‌ها به‌عنوان یک فرآیند اساسی برای حفظ سلامت و ایمنی ساختمان‌ها تعریف می‌شود. مهم‌ترین نکات شامل:

• *تعریف نگهداری: نگهداری به معنای انجام اقدامات لازم برای حفظ کیفیت و کارایی اجزای ساختمان است. این اقدامات شامل بازرسی‌های دوره‌ای، تعمیرات، و به‌روزرسانی سیستم‌ها می‌باشد.

• *اهمیت نگهداری: عدم توجه به نگهداری می‌تواند منجر به فرسودگی و تخریب زودرس ساختمان‌ها شود. این موضوع نه تنها هزینه‌های مالی را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند ایمنی ساکنین را نیز به خطر بیندازد.

• *استراتژی‌های نگهداری: استفاده از رویکردهای پیشگیرانه (پیشگیری از خرابی) و اصلاحی (تعمیر پس از بروز مشکل) در نگهداری ساختمان‌ها اهمیت دارد.

2. نظامات اداری

این بخش به قانونی‌سازی و نظارت بر فرآیندهای نگهداری و مراقبت از ساختمان‌ها می‌پردازد. نکات کلیدی:

• *مجوزها و پروانه‌ها: مالکان باید از مراجع ذی‌صلاح مجوزهای لازم برای انجام هرگونه تعمیر یا به‌روزرسانی در ساختمان‌های خود را دریافت کنند.

• *سیستم نظارتی: وجود نهادهای نظارتی می‌تواند تضمین کند که مالکان و بهره‌برداران به رعایت استانداردها و مقررات پایبند هستند.

• *گزارش‌دهی منظم: مالکان باید به‌طور منظم وضعیت ساختمان را به مراجع مربوطه گزارش دهند و در صورت بروز مشکلات جدی، اقدام فوری انجام دهند.

3. معماری و سازه

در این بخش به طراحی و نگهداری اجزای معماری و سازه‌ای ساختمان‌ها پرداخته می‌شود:

• *تحلیل آسیب‌ها: آسیب‌های ناشی از زلزله، سیلاب، و فرسایش می‌تواند به سازه ساختمان آسیب برساند. بازرسی‌های دوره‌ای برای شناسایی و ترمیم این آسیب‌ها ضروری است.

• *استحکام سازه: بررسی‌های دوره‌ای برای اطمینان از استحکام دیوارها، سقف‌ها، و فونداسیون‌ها اهمیت دارد. این بررسی‌ها می‌تواند شامل آزمایش‌های غیرمخرب نیز باشد.

• *مدیریت رطوبت: رطوبت می‌تواند باعث آسیب به مصالح ساختمانی شود. بنابراین، استفاده از سیستم‌های مناسب برای کنترل رطوبت و جلوگیری از نفوذ آب به ساختمان اهمیت دارد.

4. نور، تهویه و شرایط سکونت

کیفیت نور و تهویه در ساختمان‌ها تأثیر زیادی بر رفاه ساکنین دارد:

• *استفاده از نور طبیعی: طراحی ساختمان به گونه‌ای که از نور طبیعی بهینه استفاده کند، می‌تواند به کاهش مصرف انرژی و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

• *سیستم‌های تهویه: وجود سیستم‌های تهویه مناسب برای جلوگیری از تجمع رطوبت، آلودگی هوا، و بوی نامطبوع ضروری است. این سیستم‌ها باید به‌طور منظم بازرسی و نگهداری شوند.

• *کیفیت هوای داخلی: بررسی و کنترل آلاینده‌های داخلی، مانند ترکیبات آلی فرار (VOCs) و ذرات معلق، می‌تواند به بهبود کیفیت هوای داخلی کمک کند.

5. تاسیسات مکانیکی

این بخش به نگهداری و مدیریت سیستم‌های گرمایشی، سرمایشی، و تهویه مطبوع می‌پردازد:

• *نظارت بر کارایی: بازرسی‌های منظم از سیستم‌های مکانیکی برای اطمینان از کارایی و عملکرد صحیح آنها ضروری است. این بازرسی‌ها می‌تواند شامل تعویض فیلترها و تمیز کردن سیستم‌ها باشد.

• *تعمیر و نگهداری پیشگیرانه: تعمیرات پیشگیرانه به جلوگیری از بروز خرابی‌های جدی و کاهش هزینه‌های تعمیرات کمک می‌کند. این تعمیرات باید بر اساس برنامه‌ریزی منظم انجام شود.

6. تاسیسات بهداشتی

تاسیسات بهداشتی شامل سیستم‌های آب‌رسانی، فاضلاب، و تهویه بهداشتی است:

• *پیشگیری از آلودگی: نگهداری صحیح از سیستم‌های بهداشتی می‌تواند از آلودگی آب و بروز بیماری‌های منتقله از آب جلوگیری کند. این شامل بررسی و تعمیر نشتی‌ها و انسدادها است.

• *سیستم‌های فاضلاب: بازرسی منظم از سیستم‌های فاضلاب برای جلوگیری از بروز مشکلات جدی و حفظ بهداشت عمومی اهمیت دارد.

7. تاسیسات برقی

این بخش به ایمنی و کارایی سیستم‌های برقی ساختمان‌ها می‌پردازد:

• *ایمنی الکتریکی: سیستم‌های برقی باید از نظر ایمنی، از جمله اتصال زمین، قطع‌کننده‌های مدار، و سیم‌کشی‌ها بررسی شوند.

• *مدیریت بار: بررسی و مدیریت بارهای الکتریکی می‌تواند به جلوگیری از مشکلات ناشی از بار بیش از حد کمک کند و نیاز به نصب سیستم‌های اضافی را کاهش دهد.

8. تاسیسات گازرسانی ساختمان

این بخش به ایمنی و نگهداری سیستم‌های گازرسانی اختصاص دارد:

• *بررسی نشتی: نشتی‌های گاز می‌توانند خطرناک باشند و بازرسی‌های منظم برای شناسایی و تعمیر این نشتی‌ها الزامی است.

• *آموزش ساکنین: ساکنین باید در مورد ایمنی گاز و اقدامات لازم در مواقع اضطراری آموزش ببینند.

9. حفاظت در برابر حریق

این بخش به پیشگیری و مدیریت حریق در ساختمان‌ها پرداخته می‌شود:

• *سیستم‌های اطفای حریق: نصب و نگهداری سیستم‌های اطفای حریق، مانند کپسول‌های آتش‌نشانی، سیستم‌های sprinkler، و سیستم‌های هشداردهنده، برای ایمنی ساکنین ضروری است.

• *آموزش و تمرین: ساکنین باید در مورد روش‌های ایمنی و اقدام در مواقع اضطراری آموزش ببینند و تمرین‌های منظم انجام دهند.

10. آسانسور‌ها و پلکان‌های برقی

این بخش شامل نگهداری و ایمنی آسانسورها و پلکان‌های برقی است:

• *بازرسی منظم: سیستم‌های آسانسور باید به‌طور منظم بازرسی و تعمیر شوند تا از ایمنی و کارایی آنها اطمینان حاصل شود.

• *رعایت استانداردها: توجه به استانداردها و مقررات مربوط به آسانسورها برای حفظ ایمنی کاربران الزامی است.

نتیجه‌گیری

نگهداری و مراقبت از ساختمان‌ها نه تنها به حفظ ارزش آنها کمک می‌کند بلکه ایمنی و راحتی ساکنین را نیز تضمین می‌نماید. با رعایت اصول و مقررات این مبحث، می‌توان عمر مفید ساختمان را افزایش داد و از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرد.