مقررات ملی ساختمان مبحث دوم نظامات اداری

مقررات ملی ساختمان مبحث دوم نظامات اداری که به شما کمک میکنید با مفاهیم نظامات اداری اشنا شوید.

تعاریف 1-2

2-1-1 اصطلاحات زیر در معانی مربوط به كار میروند: 
2-1-1-1 دفتر مهندسی: هر گونه محل انجام خدمات مهندسی ساختمان كه طبق ماده 9 اییننامه اجرایی قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان مجوز فعالیت دریافت نموده باشد. 

2-1-1-2 شخص حقیقی: مهندسان دارای پروانه اشتغال به كار مهندسی ، كاردانهای فنی و معماران تجربی دارای پروانه اشتغال بكار كاردانی یا تجربی میباشند. 

2-1-1-3 شخص حقوقی: شركت، موسسه، سازمان و نهاد عمومی یا خصوصی كه برای انجام خدمات مهندسی، دارای پروانه اشتغال بكار مهندسی شخص حقوقی معتبر از وزارت مسكن و شهرسازی باشد.  

 2-2 مقررات ملی ساختمان  

2-2-1 مقررات ملی ساختمان، مجموعه اصول و قواعد فنی و ترتیب كنترل اجرای انهاست كه باید در طراحی، محاسبه، اجرا، بهره برداری و نگهداری ساختمانها در جهت تأمین ایمنی، بهداشت، بهره دهی مناسب، اسایش، صرفه اقتصادی، حفاظت محیط زیست و صرفه جویی در مصرف انرژی و حفظ سرمایه های ملی رعایت شود. 

2-2-2 مقررات ملی ساختمان دارای اصول مشترك و یكسان لازمالاجرا در سراسر كشور است و بر هرگونه عملیات ساختمانی نظیر تخریب، احداث بنا، تغییر در كاربری بنای موجود، توسعه بنا، تعمیر اساسی و تقویت بنا حاكم میباشد.  

2-2-3 مقررات ملی ساختمان به عنوان تنها مرجع فنی و اصل حاكم در تشخیص صحت طراحی، محاسبه، اجرا، بهرهبرداری و نگهداری ساختمانها اعم از مسكونی، اداری، تجاری، عمومی، اموزشی، بهداشتی و نظایر ان است.  
تبصره: در مباحثی كه مقررات ملی ساختمان تدوین نگردیده باشد، تا زمان تصویب، منابع معتبر (به طور ترجیحی منتشر شده توسط مراجع ملی ذیربط) ملاك عمل خواهند بود.

جهت دانلود مقررات ملی ساختمان مبحث دوم نظامات اداری کلیک کنید.

2-3 اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی طراحی ساختمان

2-3-1 به منظور تنسیق امور صنفی و شغلی مهندسان متخصص در رشته های هفتگانه ساختمان و در جهت ارائه خدمات مهندسی كارامد، كلیه طراحیها از جمله معماری، سازه، تأسیسات برقی و مكانیكی باید توسط اشخاص حقوقی یا دفاتر مهندسی طراحی ساختمانی صلاحیتدار دارای پروانه اشتغال، بعنوان طراح تهیه گردد. 

تبصره1 : برای تعیین فعالیتهای اشخاص حقیقی دارای پروانه اشتغال، وزارت مسكن وشهرسازی نسبت به تهیه و ابلاغ دستورالعمل لازم اقدام خواهد نمود.  
تبصره2 : اشخاص حقیقی دارنده پروانه اشتغال به كار مهندسی میتوانند دفتر مهندسی طراحی تشكیل دهند مشروط به ان كه برای دفتر یادشده از وزارت مسكن و شهرسازی مجوز فعالیت دریافت نمایند و در محل اشتغال به این فعالیت تابلوی دفتر مهندسی نصب كنند.  

2-3-2 اشخاص حقوقی، موسس یا موسسین دفاتر مهندسی طراحی ساختمان باید دارای پروانه اشتغال به كار مهندسی معتبر از وزارت مسكن و شهرسازی باشند و مطابق با قراردادی كه با مالك منعقد مینمایند عهده دار انجام خدمات براساس دستورالعمل ابلاغی از طرف وزارت مسكن و شهرسازی خواهند بود. 

2-3-3 شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی مكلفند تنها نقشه هایی را بپذیرند كه توسط اشخاص حقوقی، یا مسئولین دفاتر مهندسی طراحی ساختمان و طراح ان در حدود صلاحیت و ظرفیت مربوط امضاء و مهر شده است.  

2-3-4 سازمان نظام مهندسی استان موظف به نظارت بر حسن انجام خدمات اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی طراحی ساختمان میباشد و در صورت مشاهده تخلف باید مراتب را حسب مورد برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم به شورای انتظامی استان، سازمان مسكن و شهرسازی استان و سایر مراجع قانونی ذیربط اعلام نمایند. در صورت احراز هرگونه تخلف، برخورد انضباطی تا حد ابطال پروانه اشتغال صورت خواهد پذیرفت. 

2-4 اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان  

2-4-1 كلیه عملیات اجرایی ساختمان باید توسط اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان به عنوان مجری، طبق دستورالعمل ابلاغی از طرف وزارت مسكن و شهرسازی انجام شود و مالكان برای انجام امور ساختمانی خود مكلفند از اینگونه مجریان استفاده نمایند.  

2-4-2 مجری ساختمان در زمینه اجرا، دارای پروانه اشتغال به كار از وزارت مسكن و شهرسازی است و مطابق با قراردادهای همسان كه با مالكان منعقد مینماید اجرای عملیات ساختمان را براساس نقشه های مصوب و كلیه مدارك منضم به قرارداد بر عهده دارد. مجری ساختمان نماینده فنی مالك در اجرای ساختمان بوده و پاسخگوی كلیه مراحل اجرای كار به ناظر و دیگر مراجع كنترل ساختمان میباشد. 

تبصره: شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی موظفند نام و مشخصات مجری واجد شرایط را كه توسط مالك معرفی شده و نسخهای از قرارداد منعقد شده با او را كه در اختیار شهرداری و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قرار داده است، در پروانه مربوط قید نمایند. مالكانی كه دارای پروانه اشتغال به كار در زمینه اجرا میباشند نیازی به ارائه قرارداد ندارند. 

2-4-3 مجری ساختمان مسئولیت صحت انجام كلیه عملیات اجرایی ساختمان را برعهده دارد و در اجرای این عملیات باید مقررات ملی ساختمان، ضوابط و مقررات شهرسازی، محتوای پروانه ساختمان و نقشه های مصوب مرجع صدور پروانه را رعایت نماید.  

2-4-4 رعایت اصول ایمنی و حفاظت كارگاه و مسائل زیست محیطی به عهده مجری میباشد.  

2-4-5 مجری موظف است برنامه زمانبندی كارهای اجرایی را به اطلاع ناظر برساند و كلیه عملیات اجرایی به ویژه قسمتهایی از ساختمان كه پوشیده خواهند شد با هماهنگی ناظر انجام داده و شرایط نظارت در چهارچوب وظایف ناظر (ناظرین) در محدوده كارگاه را فراهم سازد.  

2-4-6 مجری موظف است قبل از اجرا، كلیه نقشه ها را بررسی و در صورت مشاهده اشكال، نظرات پیشنهادی خود را برای اصلاح به طور كتبی به طراح اعلام نماید.

تبصره: مجری موظف است در حین اجرا، چنانچه تغییراتی در برنامه تفصیلی اجرایی ضروری تشخیص دهد، قبل از موعد انجام كار، مراتب را با ذكر دلیل به طور كتبی به مالك اطلاع دهد. اعمال هرگونه تغییر، مستلزم كسب مجوز كتبی ناظر خواهد بود.  

2-4-7 مجری مكلف است حسب مورد از مهندسان رشته های دیگر ساختمان، كاردانهای فنی، معماران تجربی، كارگران و استادكاران و همچنین عوامل فنی ماهر استفاده كند و در هر محل كه به موجب ماده4 قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان داشتن پروانه مهارت فنی الزامی شده باشد، مقررات مذكور را رعایت نماید.  

2-4-8 مجری مكلف است از مصالح مناسب مطابق مشخصات فنی ارائه شده در نقشه ها استفاده نموده و در صورتیكه مصالحی دارای استاندارد اجباری است از این نوع مصالح استفاده نماید.    

2-4-9 مجری مكلف است پس از پایان كار نسبت به تهیه نقشه ها به همان صورتی كه اجرا شده یعنی  ‹‹ نقشه های چون ساخت›› اعم از معماری، سازهای و تأسیساتی و مانند ان اقدام نموده و پس از امضاء و اخذ تأیید ناظر (ناظران) یك نسخه از انها را تحویل مالك و یك نسخه هم به شهرداری مربوط تحویل نماید.  

2-4-10 مجری مكلف است نسبت به تضمین كیفیت اجرای ساختمانی كه به مسئولیت خود میسازد، براساس دستورالعمل ابلاغی وزارت مسكن و شهرسازی اقدام نماید و مواردی كه مكلف به ارائه بیمه نامه تضمین كیفیت شده باشد، بیمه مزبور را به نفع مالك و یا مالكان بعدی تهیه و در اختیار ایشان قرار دهد.  

2-4-11 سازمان نظام مهندسی ساختمان استان و سایر مراجع كنترل ساختمان میتوانند عملكرد اجرایی اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان را بررسی نمایند و مكلفند در صورت اطلاع و مشاهده هرگونه تخلف، مراتب را برای بررسی و اتخاذ تصمیم، حسب مورد به سازمان مسكن و شهرسازی استان و شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان اعلام، تا در صورت محكومیت نسبت به برخورد انضباطی تا حد ابطال پروانه اشتغال اقدام نمایند.  

تبصره: در صورت بروز خسارت ناشی از عملكرد مجری، وی موظف است خسارت مربوط را كه به تأیید مراجع ذیصلاح رسیده است جبران نماید.  

2-4-12 اشخاص حقوقی یا دفاتر مهندسی طراحی ساختمان كه توانائی طراحی و اجرای پروژه را بصورت توام دارند، میتوانند از وزارت مسكن و شهرسازی درخواست صلاحیت طرح و ساخت بنمایند. 

    ناظر 5-2

2-5-1 ناظر شخص حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال بكار در یكی از رشته های موضوع قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان است كه بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه اشتغال خود نظارت مینماید. عملیات اجرایی تمامی ساختمانهای مشمول ماده (4 (قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان باید تحت نظارت ناظر انجام پذیرد.  

2-5-2 ناظران مكلفند بر عملیات اجرایی ساختمانی كه تحت نظارت انها احداث میگردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه ها و محاسبات فنی ضمیمه ان نظارت كرده و در پایان كار مطابقت عملیات اجرایی ساختمان را با مدارك فوق، گواهی نمایند. 

2 -5-3 ناظران باید گزارش پایان هر یك از مراحل اصلی كار خود را به مرجع صدور پروانه ساختمان ارائه نمایند. مراحل اصلی كار عبارتند از:  
الف) پی سازی  
ب) اجرای اسكلت  
پ) سفت كاری  
ت) نازك كاری  
ث) پایان كار  
هرگاه ناظران در حین اجرا با تخلفی برخورد نمایند باید مورد را به مرجع صدور پروانه ساختمان و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان و یا دفاتر نمایندگی ان (حسب مورد) اعلام نمایند.  تبصره: تغییرات بعدی مراحل اصلی كار، با توجه به نوع ساختمان، توسط وزارت مسكن و شهرسازی اعلام خواهد شد.  

2-5-4 ناظر به هنگام صدور پروانه ساختمان، توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان انتخاب شده و به مالك و مراجع صدور پروانه ساختمان معرفی میگردد. ناظر نمیتواند شاغل در دستگاه صادر كننده پروانه ساختمان در منطقهای باشد كه ساختمان در ان منطقه احداث میشود.   

تبصره1 : تا زمانی كه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان در شهرها و مناطقی كه پروانه در ان صادر میگردد دفتر نمایندگی تأسیس ننموده باشد، مراجع صدور پروانه ساختمانی با هماهنگی با ان سازمان، وظیفه معرفی ناظر مربوطه را انجام میدهند. 

تبصره2 : دستورالعمل مربوط به نحوه ارجاع كار، نظارت، میزان حق الزحمه و نحوه دریافت و پرداخت ان و همچنین رفع اختلاف نظر بین ناظر و مجری، توسط وزارت مسكن و شهرسازی استان تهیه و ابلاغ خواهد شد.  

2-5-5 ناظر نمیتواند مجری تمام یا بخشی از ساختمان تحت نظارت خود باشد، اما انجام نظارت ساختمان توسط طراح ساختمان بلامانع است. ناظر همچنین نمیتواند هیچگونه رابطه مالی با مالك ایجاد نماید یا به نحوی عمل نماید كه دارای منافعی در پروژه گردد. 

2-6 شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان  

2-6-1 شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان در صورت برخورد با تخلف ناظران باید موارد را جهت بررسی و اقدام به سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اعلام نمایند. 

2-6-2 شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان موظفند با اعلام كتبی وزارت مسكن و شهرسازی یا سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یا ناظران، در خصوص وقوع تخلف ساختمانی، در اسرع وقت با اطلاع ناظر، دستور اصلاح را صادر نمایند و تا زمان رفع تخلف از ادامه كار جلوگیری نمایند.    

2-6-3 شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان برای ساختمانهایی كه طبق تشخیص ناظران و تایید سازمان نظام مهندسی ساختمان استان، مقررات ملی ساختمان در انها رعایت نشده باشد، تا زمان رفع نقص، پایان كار صادر نخواهند نمود.  

جهت دانلود مقررات ملی ساختمان مبحث دوم نظامات اداری کلیک کنید.

2-7 سازمان نظام مهندسی ساختمان  

2-7-1 سازمان نظام مهندسی ساختمان استان در زمینه رعایت مقررات ملی ساختمان و حسن اجرای عملیات ساختمانی دارای وظایف زیر میباشد:  
الف- نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی كه توسط اعضای ان سازمان ارائه میگردد و انجام كنترلهای لازم به صورت كامل و یا موردی برای انجام وظایف قانونی سازمان.  
ب- تعقیب اعضای متخلف از طریق شورای انتظامی و مراجع قانونی ذیصلاح.
پ- تنظیم روابط بین شاغلان حرفه مهندسی ساختمان و كارفرمایان به طرق مختلف، از جمله ارائه پیشنهاد برای تعیین حداقل شرح خدمات مهندسی، تعیین تعهدات متعارف مهندسی و اخلاقی در قبول مسئولیتهای كار و تهیه و تنظیم قراردادهای یكسان مورد عمل.
ت- ارجاع مناسب كارها به افراد صلاحیتدار حرفهای و جلوگیری از مداخله اشخاص فاقد صلاحیت حرفهای در امور ساخت و ساز از طریق كشف موارد نقض ماده 32 قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان و اعلان ان به مراجع قضائی صلاحیتدار و نیروی انتظامی و تعقیب قضایی تا رفع تخلف.

2-8 وزارت مسكن و شهرسازی  

2-8-1 وزارت مسكن و شهرسازی بعنوان ناظر عالی در زمینه ساخت و ساز، بر عملكرد سازمانهای عهدهدار كنترل و اجرا در زمینه رعایت دقیق مقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرسازی نظارت مینماید و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، موارد را به مراجع صدور پروانه ساختمان و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اعلام نموده و تا رفع تخلف، موضوع را از مراجع قانونی و در صورت لزوم مراجع قضایی پیگیری مینماید. 

2-9 شناسنامه فنی و ملكی ساختمان

2-9-1 شناسنامه فنی و ملكی ساختمان سندی است كه حاوی اطلاعات فنی و ملكی ساختمان بوده و توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان صادر میگردد. چگونگی رعایت مقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرسازی باید در شناسنامه فنی و ملكی ساختمان قید گردد.  

تبصره1 : مجریان مكلفند پس از اتمام كار، برای تهیه شناسنامه فنی و ملكی ساختمان به ترتیبی كه وزارت مسكن و شهرسازی تعیین مینماید، اطلاعات فنی و ملكی ساختمان گواهی ناظر (موضوع بند 2-5 -2 ) و تاییدیههای لازم را در اختیار سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قرار دهند. یك نسخه از شناسنامه فنی و ملكی ساختمان در اختیار شهرداری و یا سایر مراجع صدور پروانه برای صدور پایان كار قرارداده میشود.  
تبصره2 : هزینه های خدمات مهندسی ای كه در قالب شناسنامه فنی و ملكی به مالك ساختمان ارایه میشود براساس تعرفه خدمات فوق كه سالانه به پیشنهاد شورای مركزی سازمان نظام مهندسی به تصویب وزارت مسكن و شهرسازی میرسد در قالب ماده 37 قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان، دریافت میشود.

2-9-2 شناسنامه فنی و ملكی ساختمان در كلیه نقل و انتقالات ساختمانهائی كه پس از ابلاغ این ائیننامه، پروانه ساختمانی دریافت میدارند همراه با نقشههای چون ساخت باید تحویل خریدار گردد تا از مشخصات ساختمانی كه خریداری مینماید، مطلع شود. 

2 -9-3 ابعاد، شكل، عناوین و محتوای شناسنامه فنی و ملكی ساختمان كه در سراسر كشور یكسان است، توسط وزارت مسكن و شهرسازی تهیه و ابلاغ خواهد شد.  

2-9-4 شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان مكلفند تمامی وظایف و الزاماتی كه به موجب این اییننامه بر عهده مالك، ناظر، مجری ساختمان و سایر عوامل دخیل در طرح و اجرای ساختمان نهاده شده، به اطلاع متقاضی پروانه و عوامل فوق برسانند.

2-9-5 شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان در مورد ساختمانهایی كه پس از ابلاغ این اییننامه برای انها پروانه ساختمان صادر میكنند، در زمان خاتمه كار و تقاضای پایان كار، موظفند شناسنامه فنی و ملكی ساختمان را از متقاضی مطالبه و گواهی پایان كار را براساس ان صادر نمایند.   

 تـرویج 10-2

2-10-1 مقررات ملی ساختمان باید در دروس كارشناسی رشته های مرتبط دانشگاهی تدریس شود.  وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تمهیدات لازم را برای تحقق این امر فراهم میسازد.   

2-10-2 وزارت مسكن و شهرسازی باید اقدامات زیر را در جهت ترویج مقررات ملی ساختمان به كار بندد و وزارتخانه ها و دستگاههای اجرایی ذیربط مكلفند همكاریهای لازم را به عمل اورند: 

الف- افزایش اگاهیهای عمومی از طریق تهیه و پخش برنامه از رسانه های عمومی و یا سایر روشهای ممكن.  
ب- برگزاری دورهها و سمینارهای اموزشی و بازاموزی برای تمامی دستاندركاران شاغل در بخشهای ساختمان.  
پ- تنظیم و اعمال روشهای تشویقی به منظور رعایت مقررات ملی ساختمان.

 متفرقه 11-2

2-11-1 در بازسازی، مرمت، نگهداری و بهرهبرداری بناهای دارای ارزش تاریخی، سازمان میراث فرهنگی موظف است ضوابط خود را به لحاظ ایمنی و بهداشت با مقررات ملی ساختمان تطبیق دهد.  

2-11-2 مجری مكلف است قبل از شروع عملیات اجرائی، مشخصات ساختمان در دست احداث را بر روی تابلویی در كنار معبر عمومی به صورتی كه از فاصله مناسب برای عموم قابل دیدن باشد، درج نماید. این تابلو تا زمان پایان كار باید در محل باقی بماند. شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه از شروع به كار یا ادامه كار ساختمانهایی كه تابلو مشخصات را نصب ننمودهاند، جلوگیری به عمل میاورند. ابعاد و اندازه تابلو و همچنین مشخصاتی كه باید بر روی تابلو قید شود توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تعیین میگردد. 

2-11-3 دستورالعملهای موضوع مواد مقررات ظرف مدت ششماه به وسیله وزارت مسكن و شهرسازی تهیه و ابلاغ میشود و در موارد سكوت یا ابهام در نحوه اجرا یا اعمال مواد مقررات یا دستورالعملهای مربوط، طبق نظر وزارت مسكن و شهرسازی عمل خواهد شد.