تخریب ساختمان بتنی

تخریب ساختمان بتنی : سازه‌ های بتنی ممکن است برای رفع ترک‌ های سطحی یا فرسایش به تعمیر مانند وصله کاری یا بازسازی رویه نیاز داشته باشند. با وجود این، وقتی سطح بیش از حد آسیب دیده باشد، این تعمیرات کوتاه مدت اتلاف پول و زمان هستند. در این موارد، سطح به سرعت همان ویژگی‌های بتن زیرین را نشان می‌دهد.

روش های تخریب ساختمان بتنی

ﺗﺮﮐﯿﺪﮔﯽ تحت فشار

ترکیدگی تحت فشار بهترین گزینه در شرایطی است که حذف بتن عاری از گرد و غبار، کنترل شده و نسبتا آرام مورد نیاز است. ترکیدگی تحت فشار می ‌تواند مکانیکی یا شیمیایی باشد: در هر دو مورد، سوراخ هایی در بتن ایجاد و نیروهای جانبی اعمال می ‌شود. در ترکیدگی مکانیکی، بتن با دستگاه فشار هیدرولیک شکافته می ‌شود. در ترکیدگی شیمیایی، بتن با وارد کردن دوغاب منبسط شونده شکافته می ‌شود.

روش توپ و جرثقیل جهت تخریب ساختمان بتنی

این یکی از قدیمی ‌ترین و رایج ‌ترین روش ‌های تخریب است که در آن جرثقیل از یک توپ با وزن بالا برای تخریب سازه‌ های بتنی استفاده می ‌کند. توپ رها شده یا در داخل سازه نوسان می ‌کند و فقط اپراتورهای بسیار ماهر باید تخریب توپ و جرثقیل را انجام دهند. بتن به ‌راحتی با این روش شکسته می ‌شود، اما برای برش آرماتورهای فولادی ممکن است کار مازاد نیاز باشد. این یکی از نکات مهم در عملیات تخریب ساختمان  است .همچنین در نظر داشته باشید که این روش گرد و غبار، صدا و لرزش زیادی تولید می ‌کند. اندازه ساختمانی که می‌ توان تخریب کرد به اندازه جرثقیل،  ناحیه کار موجود و نزدیکی خطوط برق بستگی دارد.

روش برچیدن (تفکیک کردن) جهت تخریب ساختمان بتنی

عناصر بتنی را می‌ توان با استفاده از اره، لنس (سرشیلنگ) حرارتی (در حضور فولاد تقویت کننده) یا واتر جت ‌های سرعت بالا برش داد. سپس قطعات بتنی توسط جرثقیل و  تجهیزات سنگین خاکبرداری برداشته می ‌شوند و امکان تخریب کامل یک سازه با سر و صدا و گرد و غبار کم و حداقل تاثیر بر محیط اطراف را فراهم می ‌کند. این روش زمانی مفید است که بخش‌ هایی از ساختمان مانند دال‌ها یا دیوارها برداشته شوند.

روش انفجاری جهت تخریب ساختمان بتنی

تخریب ساختمان بتنی با روش انفجاری معمولاً در سازه‌های بلند یا وسیع مانند پل و سدها که زمان در تخریب آن‌ها مهم است اجرا می‌شود. گاهی سازه بسیار فرسوده است و باید در اسرع وقت تخریب شود تا آسیب‌های جبران‌ناپذیری به افراد ساکن در آن یا سازه‌های اطراف وارد نکند. از سوی دیگر در روند ساخت برخی از سازه‌ها اشتباهاتی روی می‌دهد که تخریب سازه و ساخت سازه جدید مد نظر است و در این مورد زمان از خسارت بیشتر به کارفرما جلوگیری می‌کند. در این شرایط از تخریب به روش انفجار استفاده می‌شود.

سازه و شرایط آن در این روش تخریب باید مورد مطالعه دقیق قرار گیرد و با استفاده از نرم افزارها پیش‌بینی روند انفجار و جاگذاری مواد منفجره انجام شود. در این روش خطراتی نظیر منفجر نشدن مواد منفجره، زودتر از موعد منفجر شدن و اختلال در مواد منفجره در اثر نویزهای الکتریکی و الکترومغناطیسی وجود دارد که همگی باید مد نظر قرار بگیرند.

مواد منفجره را می ‌توان برای حذف حجم زیادی بتن استفاده کرد. آنها در یک سری گمانه‌ های از پیش تعریف شده وارد و منفجر می ‌شوند و باعث می‌شوند سازه به قطعات کوچک ‌تر شکسته شود. این روش تطبیق‎ پذیر و انعطاف‌ پذیر است، اما انفجار و ارتعاش حاصل از آن در صورت عدم کنترل می ‌تواند به سازه‌ های اطراف آسیب برساند. در بین تمام روش ها و  روند تخریب  ، مواد منفجره معمولا سختگیرانه ترین مقررات ایمنی را دارند.

تخریب ساختمان بتنی با روش از بالا به پایین دستی

شهرداری‌ با توجه به تراکم و قدمت بافت در منطقه‌های شهری، اجازه تخریب به وسیله ماشین آلات سنگین را به پیمانکاران تخریب نمی‌دهد. اصولاً تخریب ساختمان بتنی با ارتفاع کمتر از 20 متر در محدوده‌های متراکم شهری با استفاده از ابزارهای دستی سبک و با روش از بالا به پایین انجام می‌شود.

در این روش ابتدا تخریب بخش‌های قابل بازیافت مانند: کابینت‌ها، درها، شیشه‌ها، پنجره‌ها و … انجام می‌گیرد و سپس از آخرین طبقه اقدام به تخریب سازه‌های پیش آمده نظیر بالکن، تراس و ایوان می‌کنند و در ادامه به تخریب کف سازه به ترتیب از بالا به پایین، اتاق و تأسیسات آسانسور، مخازن آب احتمالی و موارد دیگر اقدام می‌نمایند. پس از آن تخریب دال‌ها از میانه به سمت تیرها انجام می‌شود. پس از تخریب کف به تخریب تیرهای جلو آمده یا کنسول‌ها، تیرهای فرعی و تیرهای اصلی انجام می‌شود. در انتها نیز پس از تخریب تیرها، ستون‌ها هم برداشته می‌شوند.

مراحل تخریب ساختمان بتنی کوتاه به روش دستی چیست؟

• قطع برق ساختمان از پشت کنتور و انتقال کنتور در صورتی که در داخل ساختمان باشد.

• درخواست قطع انشعابات گاز از اداره گاز محل و قطع آب ساختمان با بستن شیر فلکه کنتور آب

• هنگام تخریب باید از انشعابات اصلی آب، برق، گاز و تلفن محافظت کرد تا هنگام عملیات تخریب به آن‌ها آسیبی نرسد.

• جدا نمودن شیرآلات و تجهیزات برقی و مکانیکی شامل آب گرم‌کن، پکیج، کولر آبی، کولر گازی، فن‌های سرویس بهداشتی و آشپزخانه، هود، کابینت‌های آشپزخانه و سینک، روشویی، سینک ظرف‌شویی، اجاق شومینه، گاز رومیزی، لامپ‌ها، کلید پریزها، لوسترها و خارج کردن سیم‌های برق از داخل دیوارها

• احداث حریم ایمن طبق ضوابط شهرداری و مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان

• جداسازی شیشه‌ها از درها و پنجره‌ها، جداسازی بازشوها که شامل درهای چوبی و آهنی بازشو و پنجره‌ها می‌شود، جداسازی چهارچوب فلزی درب‌های چوبی، چهارچوب درب‌های فلزی از دیوارها

• برچیدن عایق رطوبتی و مصالح شیب بندی و رسیدن به پوشش سقف

• تخریب ساختمان بتنی از پوشش سقف آن از بالاترین طبقه به سمت پایین با چکش هیدرولیکی انجام می‌شود.

• بارگیری و حمل مواد ناشی از تخریب شامل نخاله‌های ساختمانی و آهن آلات فرسوده غیرقابل استفاده و قدیمی قابل استفاده جهت کاربری‌های غیر سازه‌ای به خارج از کارگاه جهت بازیافت یا تدفین

•  در صورتی که ساختمان دارای فونداسیون بتنی باشد، تخریب فونداسیون بتنی و بارگیری مواد ناشی از تخریب آن به خارج از کارگاه
پر کردن مقداری از ارتفاع چاه‌های فاضلاب قدیمی با آهک و سپس با خاک یا مخلوط معدن و به هیچ عنوان با مواد ناشی از تخریب سقف‌ها و دیوارها این کار صورت نگیرد زیرا مکانی برای تجمع حیوانات و حشرات موزی ساختمان خواهد شد و آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از چاه‌های فاضلاب فرسوده به شبکه آب‌های زیرزمینی و شبکه فاضلاب منتشر خواهد شد.

روش گوی در تخریب ساختمان بتنی

تخریب ساختمان بتنی با استفاده از روش گوی معمولاً در تخریب سازه‌های پهن مانند سوله‌ها و کارخانه‌ها که محیط اطراف آن‌ها باز است و سازه دیگری وجود ندارد و یا به طور کلی به منظور تخریب سازه‌هایی نظیر سوله‌ها، انبارها و سازه‌های صنعتی مانند کارخانه‌ها، انجام می‌شود. گوی تخریب معمولاً از جنس فولاد و وزن تقریبی 6 تن است که به بیل مکانیکی یا جرثقیل متصل است. تخریب ساختمان بتنی با استفاده از گوی معمولاً به دو صورت انجام می‌شود. روش سقوط از بالا و روش پرتاب آونگی که در ادامه مختصراً به آن‌ها پرداخته شده است.

روش سقوط از بالا روش معمول تخریب ساختمان بتنی با استفاده از گوی است. در این روش گوی در بالای سازه در محل مورد نظر با فاصله سه متری مستقر می‌شود و سپس روی سازه‌ای که مورد تخریب واقع می‌شود رها می‌شود. روش آونگی هم دومین روش تخریب ساختمان بتنی با استفاده از گوی است. در این روش گوی به وسیله جرثقیل در کنار سازه مورد نظر قرار می‌گیرد و به وسیله کابلی از یک سو به عقب کشیده می‌شود و سپس رها می‌شود. ارتفاع بازویی که گوی از آن آویخته شده نباید بیشتر از3 متر بالاتر از سقف قرار گیرد.

در روش تخریب سازه بتنی با استفاده از گوی باید تا شعاع 50 برابر ارتفاع ساختمان تخلیه شود و در صورت امکان فضای کارگاهی فنس کشی شود تا از ورود افراد در حین عملیات تخریب جلوگیری شود، یک فرد به عنوان راهنما نیز برای کمک به اپراتور جرثقیل باید در حین انجام عملیات حضور داشته باشد.

مسائل ایمنی در تخریب بتن

یکی از مهم ترین مسائل در مورد تخریب بتن، مسائل ایمنی و رعایت آن ها است. علاوه بر آن که در مورد هر یک از روش های مورد استفاده برای تخریب بتن، الزامات ایمنی خاصی وجود دارد که باید آن ها را رعایت نمود اصول و الزاماتی کلی نیز وجود دارد که در همه روش ها باید مورد توجه قرار گیرند:

• در انتخاب پوشش مناسب دقت شود. لباس مورد استفاده نباید بیش از حد آزاد باشد و ایجاد مشکل نماید. همچنین استفاده از کلاه، عینک و دستکش مناسب در روش های مختلف الزامی است.
• در روش هایی که ایجاد آلودگی در آن ها زیاد است حتما باید از ماسک استفاده شود.
• در مورد وسایلی مانند پیکور که کار با آن ها با لرزش های شدید همراه است، دستکش های مورد استفاده باید مخصوص باشند.
استفاده از کفش مناسب الزامی است.
• در هنگام برش و جداسازی قطعات بزرگ بتنی مانند جدا کردن یک تیر یا ستون باید پایداری کل سازه در نظر گرفته شود و در صورت لزوم از المان های سازه ای کمکی و موقت استفاده شود.
• در هنگام حمل و نقل قطعات تخریب شده و قطعاتی که به صورت یکپارچه بریده شده اند، ایمنی عابران و افراد حاضر در محیط باید با دقت بالایی رعایت شود.
• و …